Sawas Stéphane
CERLOM – Centre d’Étude et de Recherche sur les Littératures et les Oralités du Monde) -INALCO, France
Ελληνικές διασπορικές ταυτότητες στο σύγχρονο ευρωπαϊκό κόμικ
Περίληψη
Οι μεταναστεύσεις αποτελούν κεντρική θεματική στη λογοτεχνική και εν γένει καλλιτεχνική δημιουργία του 21ου αιώνα. Οι μεταναστευτικές εμπειρίες καθώς και οι επιπτώσεις τους στην διαμόρφωση των ιδιωτικών και συλλογικών ταυτοτήτων την εποχή της παγκοσμιοποίησης εμπνέουν τους δημιουργούς κόμικς των πέντε ηπείρων. Η μακρόχρονη ελληνική διασπορά που χαρακτηρίζεται από έντονη καλλιτεχνική δραστηριότητα κατέχει σήμερα ξεχωριστή θέση στα μεταναστευτικά ρεύματα σε διεθνή κλίμακα. Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι η μελέτη της απεικόνισης των διασπορικών ταυτοτήτων σε κόμικς που γράφτηκαν στα αγγλικά, στα γαλλικά ή/και στα ελληνικά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010 από απογόνους Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Αιγύπτου, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί στο Βέλγιο, στη Γαλλία, στην Ελλάδα και στο Ηνωμένο Βασίλειο στον 20ό αιώνα. Οι Nick Abadzis, Allain Glykos, Émilie Saitas και Soloup ανιχνεύουν πρώτα την οικογενειακή μνήμη για να δομήσουν μια γενεαλογία με προφορικές αφηγήσεις, φωτογραφίες, αποκόμματα Τύπου και άλλα τεκμήρια. Στα όρια της μυθοπλασίας και του ντοκυμαντέρ αναπτύσσεται πέραν των εθνικών συνόρων μια διαλεκτική της διαφορετικότητας στον σύγχρονο κοσμοπολιτισμό μέσα από την επεξεργασία της μνήμης της μετανάστευσης από γενιά σε γενιά σε σχέση με λογοτεχνικά κείμενα λιγότερο ή περισσότερο καθιερωμένα (όπως των Βενέζη και Κόντογλου). Τα λευκώματά τους παρουσιάζουν εικαστικά μεγάλη ποικιλία, από το παραδοσιακό κόμικ μέχρι το λεγόμενο graphic novel‧ η εισαγωγή αρχειακού υλικού και η εναλλαγή του ασπρόμαυρου και του εγχρώμου συμβάλλουν στην υβριδικότητα αυτών των έργων, τα οποία συνδέουν παρόν και παρελθόν, από τις παλιές στις καινούριες εστίες μιας δυναμικής διασποράς. Οι όροι ξένος, πρόσφυγας, μετανάστης εντάσσονται έτσι με ιστορικό βάθος και διαπολιτισμικό χαρακτήρα στο πολυκεντρικό δίκτυο των συγχρόνων διασπορών.
Σύντομο Βιογραφικό
Ο Stéphane Sawas είναι νεοελληνιστής, τακτικός καθηγητής στο INALCO (Παρίσι), όπου διευθύνει το ερευνητικό κέντρο CERLOM (Centre d’Étude et de Recherche sur les Littératures et les Oralités du Monde). Βραβευμένος μεταφραστής, διδάσκει επίσης στην École Normale Supérieure. Οι έρευνές του αναφέρονται στην ιστορία της ελληνικής τέχνης και λογοτεχνίας, στον κινηματογράφο και τη μουσική της Μεσογείου, στις διασπορικές ταυτότητες του 20ού και 21ου αιώνα. Εξέδωσε την ανθολογία Le Conseil de la cloche et autres nouvelles grecques (éd. Rue d’Ulm, 22015) και συνεπιμελήθηκε το ειδικό τεύχος του περιοδικού Europe για τον Κ.Π. Καβάφη (2013) και τον συλλογικό τόμο Xénographies féminines dans l’Europe d’aujourd’hui (éd. Peter Lang, 2020).
