Δρ. Κόκκινος Δημήτρης

Μέλος Ε.ΔΙ.Π, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

dkokkinos@aegean.gr

«Αλλοίμονον κι αλλοί-καημός! του γεμιτζή ξενιτεμός…»: Ξενιτιά και νόστος στο διηγηματικό έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Περίληψη

Η ξενιτιά και ο νόστος συνιστούν ένα θεματικό δίπολο που συναντάμε συχνά στο πεζογραφικό έργο του Α. Παπαδιαμάντη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συγκεκριμένη θεματική εμπνέει ήδη το πρώτο του λογοτεχνικό δείγμα γραφής, το μυθιστόρημα «Η μετανάστις». Παρά το γεγονός ότι το έργο του σημαντικότερου, κατά πολλούς μελετητές, Έλληνα πεζογράφου έχει μελετηθεί εκτενώς (βλ. σχετικές μονογραφίες, διεθνή συνέδρια, αφιερώματα περιοδικών, διδακτορικές και μεταπτυχιακές διατριβές, επιστημονική αρθρογραφία), η συγκεκριμένη πτυχή του έργου του παραμένει, εν πολλοίς, ανεξερεύνητη. Η παρούσα μελέτη στοχεύει στο να αναδείξει τις πολύπλευρες διαστάσεις που προσλαμβάνει το θέμα της ξενιτιάς στο έργο του Παπαδιαμάντη, και ειδικότερα στα διηγήματά του. Ερευνώντας το σύνολο του διηγηματικού του έργου μέσα από την έκδοση των Απάντων (επιμ. Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου) διαμορφώνεται ένα corpus κειμένων που περιλαμβάνει περισσότερο ή λιγότερο γνωστά διηγήματα, μερικά εκ των οποίων διασκευάστηκαν και για παιδιά, τα οποία πραγματεύονται με άμεσο ή έμμεσο τρόπο τη θεματική «ξενιτιά-νόστος». Στα κείμενα αυτά αναδεικνύονται, μέσα από το απαράμιλλο ύφος του συγγραφέα, σε μακροεπίπεδο, οι κοινωνικές προσλαμβάνουσες του φαινομένου της Ελληνικής Μετανάστευσης κατά τα τέλη του 19ου αιώνα ως τις αρχές του 20ου και, σε μικροεπίπεδο, οι συνέπειες του στην καθημερινή ζωή και το πεπρωμένο των ανθρώπων.

Σύντομο Βιογραφικό

Ο Δημήτρης Κόκκινος σπούδασε Παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στη Ρόδο. Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού (1997) και του διδακτορικού (2002) τίτλου σπουδών του πανεπιστημίου Marc Bloch του Στρασβούργου. Εργάστηκε για χρόνια ως δάσκαλος σε δημόσια σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου, ενώ παράλληλα, δίδαξε στα προγράμματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Διδασκαλείο) το αντικείμενο της Παιδικής Λογοτεχνίας. Από το 2017 υπηρετεί ως Ε.ΔΙ.Π στο Π.Τ.Δ.Ε του Πανεπιστημίου Αιγαίου με γνωστικό αντικείμενο την Παιδική Λογοτεχνία. Έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και ημερίδες με σχετικές επιστημονικές ανακοινώσεις και έχει συγγράψει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά που επικεντρώνονται σε θέματα θεωρίας, κριτικής και διδακτικής της λογοτεχνίας.