Κούρτη-Καζούλλη Βασιλεία & Φραντζή Κατερίνα & Καλιαμπού Μαρία
Κούρτη-Καζούλλη Βασιλεία
Καθηγήτρια Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Καλιαμπού Μαρία
Senior Lector, Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Yale
| Ερευνητική ομάδα, απόφοιτοι του ΔΠΜΣ «Ανάλυση και Διδασκαλία Πρώτης και Δεύτερης/Ξένης Γλώσσας» του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών και του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου: |
| Αργυροπούλου Παναγιώτα | Μπαρμποπούλου Μαρία |
| Μαυροδοπούλου Ρεβέκκα | Φουντουλάκη Άννα Μαρία |
«Νίκο, να ένα κομμάτι κέκι»:
Ψηφιοποίηση και επεξεργασία βιβλίων για διδασκαλία της νέας Ελληνικής στις Η.Π.Α. και στην Αυστραλία (1930-1980)
Περίληψη
Η παρούσα εισήγηση αφορά σε έρευνα που εκπονείται από τις Καθηγήτριες Βασιλεία Κούρτη-Καζούλλη, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (Π.Τ.Δ.Ε.) και Κατερίνα Θ. Φραντζή, Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών (Τ.Μ.Σ.) της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, σε συνεργασία με την Καθηγήτρια Μαρία Καλιαμπού, Πανεπιστήμιο Yale, Η.Π.Α. Στην παρούσα φάση, οκτώ ερευνήτριες/μεταπτυχιακές φοιτήτριες στο Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ανάλυση και Διδασκαλία της Πρώτης και Δεύτερης/Ξένης Γλώσσας» του Τ.Μ.Σ. και Π.Τ.Δ.Ε. συμμετέχουν στην ψηφιοποίηση και επεξεργασία οκτώ βιβλίων για τη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, που εκδόθηκαν στις Η.Π.Α. ή στην Αυστραλία από το 1930 έως το 1980. Η συγκεκριμένη εισήγηση εστιάζει σε ένα μέρος της έρευνας, παρουσιάζοντας αποτελέσματα από την επεξεργασία τεσσάρων από αυτά τα βιβλία.
Στόχος της έρευνας είναι, καταρχάς, η ψηφιοποίηση των γλωσσικών εγχειριδίων της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας στη διασπορά και η μετατροπή του ψηφιοποιημένου υλικού σε επεξεργάσιμη μορφή. Πέραν της αδιαμφισβήτητης προσφοράς της διαδικασίας αυτής στη διατήρηση της γλωσσικής κληρονομιάς της Ελληνικής, καθίσταται, έτσι, δυνατή η επεξεργασία του γλωσσικού υλικού με εργαλεία της μεθοδολογίας σωμάτων κειμένων για την εξόρυξη γλωσσικής, ιστορικής, κοινωνιολογικής και άλλης πληροφορίας. Για τη διερεύνηση ειδικών θεμάτων έρευνας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για κάθε εγχειρίδιο, οι μελέτες ακολουθούν υβριδική μεθοδολογία αφού, παρότι υπάρχουν προκαθορισμένα σε ένα βαθμό ερευνητικά ερωτήματα για κάθε σχολικό εγχειρίδιο, ακολουθούν δηλαδή τον τύπο μελετών που βασίζονται σε σώματα κειμένων, οδηγούνται κι από το ίδιο το γλωσσικό υλικό από το οποίο τα ερευνητικά ερωτήματα μπορούν να επανακαθοριστούν. Από το επεξεργάσιμο ψηφιοποιημένο υλικό των γλωσσικών εγχειριδίων εξάγονται λίστες συχνοτήτων λέξεων και παρατηρούνται συγκεκριμένες «λέξεις περιεχομένου» οι οποίες εμφανίζουν σχετικά υψηλές συχνότητες και ενδιαφέρον. Για τις λέξεις αυτές εξάγονται συμφραστικοί πίνακες για τη μελέτη του περικείμενού τους, από τους οποίους, σε συνδυασμό με ποιοτική μελέτη, προκύπτουν ιδιαίτερα για κάθε εγχειρίδιο ευρήματα τα οποία εστιάζουν σε ποικίλες θεματικές περιοχές όπως: η μορφή της ελληνικής γλώσσας που χρησιμοποιείται, η οικογένεια, η πατρίδα-Ελλάδα, η θρησκεία, η ιστορία, η γεωγραφία και η μυθολογία.
Στο πλαίσιο της ευρύτερης έρευνας στην οποία εντάσσεται η παρούσα μελέτη, στόχος είναι ο εμπλουτισμός της βάσης των ψηφιοποιημένων σχολικών εγχειριδίων της διασποράς με υλικό κι από άλλα εγχειρίδια, για την πληρέστερη αλλά και συγκριτική μελέτη των αναφορών στις παραπάνω θεματικές περιοχές σε διαφορετικές χρονικές περιόδους αλλά και διαφορετικές χώρες στις οποίες υπάρχει ελληνική διασπορά.
Σύντομα βιογραφικά
Η Βασιλεία Κούρτη-Καζούλλη είναι Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου με γνωστικό αντικείμενο «Διγλωσσία και μάθηση σε ηλεκτρονικά περιβάλλοντα». Είναι διευθύντρια στο Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ανάλυση και Διδασκαλία Πρώτης και Δεύτερης/Ξένης Γλώσσας» του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών και του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης. Επίσης, είναι διευθύντρια του Εργαστηρίου Γλωσσολογίας του ΠΤΔΕ και έχει συμβάλει στην ίδρυση του Κέντρου Γλωσσών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Το ερευνητικό, συγγραφικό και διδακτικό (προπτυχιακό και μεταπτυχιακό) της έργο επικεντρώνεται σε ζητήματα που συνδέονται με τη διγλωσσία, τη διδασκαλία και εκμάθηση της δεύτερης γλώσσας, και το γλωσσικό και παιδαγωγικό σχεδιασμό σε περιβάλλοντα ηλεκτρονικής μάθησης. Έχει υλοποιήσει τον παιδαγωγικό σχεδιασμό πολλών ηλεκτρονικών μαθησιακών περιβαλλόντων για τη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας και άλλων γλωσσών, όπως το ηλεκτρονικό μαθησιακό περιβάλλον «Τα 7 Κλειδιά του Δράκου» που βραβεύτηκε με το Ευρωπαϊκό Σήμα Γλωσσών. Στις δημοσιεύσεις της περιλαμβάνονται μονογραφίες, επιμέλειες συλλογικών τόμων και μελέτες σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων.
Η Κατερίνα Θ. Φραντζή είναι Καθηγήτρια Πληροφορικής-Επεξεργασίας Σωμάτων Κειμένων και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Πληροφορικής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Έλαβε το πρώτο της πτυχίο από το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Ε.Κ.Π.Α. και το διδακτορικό της δίπλωμα με υποτροφία από το Computing and Mathematics Department, Manchester Metropolitan University, σε συνεργασία με το Centre for Computational Linguistics, University of Manchester Institute of Science and Technology, Μεγάλη Βρετανία, για το οποίο βραβεύτηκε από το International Information Centre for Terminology, Infoterm, με το «Certificate for Outstanding Achievement in Applied Research and Development in the Field of Terminology». Διετέλεσε Επισκέπτρια Επιστημονική Ερευνήτρια στο Nippon Telegraph and Telephone Corporation (ΝΤΤ), Communication Science Department, Research and Development και στο Department of Information Science, Faculty of Science, University of Tokyo, Ιαπωνία. Είναι η δημιουργός της C–value μεθόδου για την αυτόματη αναγνώριση όρων, η οποία έχει αναγνωριστεί διεθνώς και εφαρμοστεί σε ποικιλία γλωσσών
Η Μαρία Καλιαμπού αποφοίτησε από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια, ολοκλήρωσε τις διδακτορικές σπουδές της στην Ευρωπαϊκή Εθνολογία/Λαογραφία στο πανεπιστήμιο του Μονάχου. Ήταν μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο Charles-de-Gaulle, Lille III, και μεταδιδακτορική υπότροφος στο πανεπιστήμιο Princeton. Από το 2007 διδάσκει στο πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του πανεπιστημίου Yale. Συμμετέχει σε διεθνή συνέδρια και δημοσιεύει στα αγγλικά, γερμανικά και ελληνικά. Η έρευνά της εστιάζεται στον διάλογο της εθνολογίας/λαογραφίας με την ιστορία του βιβλίου, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Διασπορά. Επίσης ασχολείται και με τη διδασκαλία ελληνικών ως ξένη γλώσσα. Έγραψε μια μονογραφία για τα ελληνικά λαϊκά παραμύθια και ένα εγχειρίδιο για την εκμάθηση ελληνικών. Τώρα ετοιμάζει την επόμενη μονογραφία της για τα βιβλία των Ελλήνων μεταναστών στην Αμερική. Επίσης επιμελείται τον τόμο «Η ελληνική Επανάσταση και η ελληνική διασπορά στη Βόρεια Αμερική» που θα εκδοθεί σύντομα στα ελληνικά και αγγλικά.
Η Αργυροπούλου Παναγιώτα είναι απόφοιτη του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών του προγράμματος «Ανάλυση και Διδασκαλία Πρώτης και Δεύτερης/Ξένης Γλώσσας» του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός γενικής αγωγής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση από το 2015.
H Ρεβέκκα Μαυροδοπούλου είναι απόφοιτη της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του τμήματος Ιστορίας- Αρχαιολογίας. Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού διπλώματος «Ανάλυση και διδασκαλία πρώτης και δεύτερης/ξένης γλώσσας» του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του μεταπτυχιακού διπλώματος στην «Ειδική Αγωγή» του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας. Έχω παρακολουθήσει ποικίλα σεμινάρια σχετικά με την εκπαίδευση και εργάζεται ως φιλόλογος ειδικής αγωγής στο Μουσικό Σχολείο Σπάρτης.
Η Μαρία Μπαρμποπούλου είναι απόφοιτη του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού διπλώματος «Ανάλυση και διδασκαλία πρώτης και δεύτερης/ξένης γλώσσας» του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του μεταπτυχιακού διπλώματος στην «Ειδική Αγωγή» του Πανεπιστημίου Roma Tre στην Ρώμη, Ιταλία. Εργάζεται ως μόνιμη εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Η Άννα-Μαρία Φουντουλάκη είναι απόφοιτη του τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (με ειδίκευση στις κλασικές σπουδές) και κάτοχος του μεταπτυχιακού διπλώματος «Ανάλυση και διδασκαλία πρώτης και δεύτερης/ξένης γλώσσας» του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Στη διπλωματική της εργασία εξετάζονται θέματα γλώσσας σε σχολικά εγχειρίδια της διασποράς με τη χρήση της μεθοδολογίας Σωμάτων Κειμένων. Επίσης, βρίσκεται στο στάδιο της συγγραφής της διπλωματικής εργασίας του δεύτερου μεταπτυχιακού «Γλωσσολογία» του Ε.Κ.Π.Α., όπου πραγματεύεται μορφολογικά ζητήματα αναφορικά με την κρητική διάλεκτο.
